Faydalı Bilgiler

4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu çerçevesinde faaliyette bulunan şirket, şube ve irtibat büroları kapsamında istihdam edilecek yabancı uyruklu personelin çalışma izinleri değerlendirilir. Özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda ve irtibat bürolarında istihdam edilecek yabancı uyruklu kilit personelin başvuruları bu şube kapsamında değerlendirilmektedir.

Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar:

4875 sayılı Kanun kapsamına giren ve aşağıdaki şartların en az birini sağlayan şirket veya şubeyi ifade eder.

Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin 4. Maddesi kapsamında yer alan özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda istihdam edilecek kilit personel niteliğindeki yabancılar ile büyük sanayi kuruluşlarının üst düzey yöneticilerinin (Genel Müdür gibi) çalışma izin talepleri Dairemiz bünyesinde oluşturulan bir Şube Müdürlüğünde değerlendirmeye alınmaktadır. Birimimize gelen dosyalar en geç 15 gün içinde sonuçlandırılmaktadır.

Ancak, özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlarda istihdam edilecek kilit personel dışında kalan yabancı uyruklu personel ile özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımların dışında kalan doğrudan yabancı yatırımlarda istihdam edilecek yabancı uyruklu her türlü personelin çalışma izinlerinde 4817 sayılı Kanun ve Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

Bir şirketin ya da şubenin “Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım” sayılabilmesi için aşağıdaki şartların en az birini sağlaması gerekir:

1) Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 812,277 Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl cirosunun en az 61,04 Milyon Türk Lirası olması,

2) Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 812,277 Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubenin son yıl ihracatının en az 1 milyon ABD Doları olması,

3) Yabancı ortakların toplam sermaye payının en az 812,277 Türk Lirası olması kaydıyla, şirket veya şubede son yıl içinde Sosyal Sigortalar Kurumu’na kayıtlı en az 250 personelin istihdam edilmesi,

4) Şirket veya şubenin yatırımda bulunacak olması halinde, öngörülen asgari sabit yatırım tutarının en az 20,4 Milyon Türk Lirası olması,

5) Ana şirketin merkezinin bulunduğu ülke dışında en az bir ülkede daha doğrudan yabancı yatırımı bulunması.

Yabancı Yatırımcı Çalışma İzni

Türkiye’de kurulu ve tüzel kişiliğe sahip bir şirketin, aşağıdaki şartlardan en az birini sağlayan personeli “Kilit Personel” sayılır;

1) • Şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışmak,

• Şirketin tamamını veya bir bölümünü yönetmek,

• Şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetlemek veya kontrol etmek,

• Şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak,

Yukarıdaki görevlerden en az bir tanesini üstlenmiş veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişi,

2) Şirketin hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan bilgiye sahip kişi,

3) İrtibat bürolarında, yurtdışındaki ana şirket tarafından adına yetki belgesi düzenlenen en fazla bir kişi.

Doğrudan yabancı yatırımcı olarak çalışma izin başvurusunda bulunmak isteyen yabancı şirket ya da kilit personel olarak görev alacak yabancılar, başvuru sırasında istenen genel belgelerle birlikte yukarıda sayılan kriterlere uyduklarını gösterir belgeleri ibraz etmekle yükümlüdürler.

Yabancının diploma mesleğinin mimar, mühendis ve şehir plancısı olması durumunda, mesleğini icra etmeyeceğine dair noter ya konsolosluk onaylı taahhütname vermesi gerekir.

 

ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURU SÜRECİNDE GEREKLİ BİLGİ VE BELGELER

Çalışma izin başvuruları genel olarak yabancıların ilgili Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerine çalışma izni ve vizesi başvurusu yapmaları şeklinde başlar. Ancak Türkiye’de bulunan yabancının geçerliliği devam eden en az 6 ay süreli ikamet izni varsa çalışma izin başvurusu yurtiçi başvuru olarak yapılabilir.

Başvurular elektronik ortamda yapılmakta olup, Türkiye’deki işverenin veya yasal temsilcisinin PTT’den e-devlet şifresi alarak başvuruyu tamamlaması ve ardından gerekli form ve belgeleri öngörülen süre içerisinde bakanlığımıza teslim etmesi gerekmektedir.

Başvuru usulüne ilişkin detaylı bilgiler aşağıdaki linkte verilmiştir.

http://www.calismaizni.gov.tr/html/yabanci-calisma-izni-basvurusu-nasil-yapilir/

Başvuru Aşamasında Gerekli Bilgi ve Belgeler

1. Çalışma izni başvuru dilekçesi (Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.)
2. Yabancı Personel Başvuru Formu, (Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.
3. Yurtiçinden yapılacak başvurular için, Türkiye’de önlisans ve lisans öğrenimi amacıyla verilen ikamet izinleri hariç olmak üzere, yabancı şahsa ait izin başvuru tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet iznibulunması zorunludur. Çalışma izni talebinde bulunan yabancının geçerli ikamet izni olmaması halinde, yabancının yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi ibrazı ile çalışma izin ve vize başvurusu yapması zorunludur.
4. Pasaport sureti. (Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir.) (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.) Önemli Not: 6458 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi uyarınca, Bakanlığımızca talebi uygun bulunan yabancılara verilecek çalışma izinleri pasaport bitim tarihinden altmış gün önceki tarihi aşmayacak şekilde düzenlenmektedir. Ayrıca çalışma izni başvuru tarihi itibariyle altmış günden az süreli pasaport ve pasaport yerine geçen belgeyle yapılan çalışma izin başvuruları işleme alınmamaktadır.
5. Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı Diploma veya Geçici Mezuniyet Belgesi sureti, bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.Mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılar ile Bakanlığımızın gerekli gördüğü mesleklerde çalışacak yabancılar için diploma zorunludur. Ev hizmetlerinde diploma ibrazı zorunlu olmayıp, bitirilen en son okula ilişkin beyan yeterlidir.
6. Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına “kullanıcı” sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
7. Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
8. Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu. (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)

Yukarıda belirtilen esas belgelere ek olarak çalışmak istenilen sektörler itibarıyla aşağıda belirtilen belgelerin de ilaveten Bakanlığımıza ibrazı zorunludur:

Eğitim Sektörü:

Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel öğretim kurumlarında görev alacak yabancılar için Milli Eğitim Bakanlığından alınmış yabancının mesleki yeterliliğini gösterir belge (Ön İzin Belgesi) (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)

Yabancı istihdam edecek özel öğretim kurumları için, Milli Eğitim Bakanlığından alınmış “Kurum Açma ve Öğretime Başlama İzni” ve “Ruhsatname” (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)

Ev Hizmetleri:

Ev hizmetlerinde yaşlı, hasta ve çocuk bakımı dışında yabancılara çalışma izni verilmemektedir.

Sağlık Sektörü:

Sağlık Bakanlığına bağlı özel sağlık kurumlarında görev alacak yabancı sağlık meslek mensupları için, görev yapacakları sağlık kurumunun bulunduğu ilin İl Sağlık Müdürlüğünden alınmış yabancının mesleki yeterliliğini gösterir Ön İzin Belgesi, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.

Yabancı istihdam edecek özel sağlık kurumları için, İl Sağlık Md.den alınmış Faaliyet İzin Belgesi, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.

Turizm Sektörü:

Turizm işletme belgesi bulunan işyerlerinde istihdam edilecek yabancılar için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış İşletme ve Yatırım Belgesi, belgeli işletme değil ise Ticaret odasından alınmış Faaliyet Belgesi, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.

Eğlence Sektörü:

Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı Bonservis (Çalışma izni istenilen yabancının sanatçı olarak uluslararası üne sahip veya aynı düzeyde yabancı işletmelerde program yaparak çalışmış olduğunu gösteren bonservisinin üzerinde 1961 Lahey Sözleşmesine göre apostil şerhi veya Dış Temsilcilik tasdik şerhi bulunacaktır.) (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.)

Türkçe ve yabancının dilinde düzenlenen İş Sözleşmesi, (İşveren ve yabancının ıslak imzaların bulunduğu iş sözleşmesi elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak, ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.)

Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış İşletme Belgesi,

Yabancı Sanatçılarla Yapılacak İş Sözleşmesinde Yer Alması Zorunlu Hususlar:

1. Yabancı sanatçıların çalışma sürelerini müteakip ülkelerine dönüşlerinde, dönüş biletleri ile yol masraflarının işverenlikçe karşılanacağını taahhüt edeceklerine ilişkin kayıt,
2. Ücretin her altı ayda bir değişen asgari ücretin üç katından daha düşük olamayacağına ilişkin taahhüt,
3. İşyeri Vergi Numarası,
4. Çalışanın haklarının yanı sıra, gerektiğinde danışılmak üzere 155 Polis İmdat ve 157 İnsan Ticareti Mağdurlarına Yönelik Yardım hattı, Alo 170 yardım hattı numaraları ile Bakanlığımız Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerinin irtibat telefonları yer alacaktır.

Havacılık Sektörü:

Havacılık sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde istihdam edilecek yabancı pilotlar için Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı Pilot Lisansı, Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.Bakanlığımızca düzenlenecek çalışma izni, yabancı uyruklu pilotların lisanslarını Türkiye’de geçerli kılan Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden alınacak Validasyon Belgesi ile birlikte geçerlilik kazanmaktadır.

Mühendis ve Mimarlar

Mesleki Hizmetler kapsamında mühendis/mimar olarak çalışma izni talep edilen yabancının, yurt dışında yüksek öğrenim görmesi halinde 2547 sayılı Kanunun 3 ve 7/p maddeleri uyarınca, Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği’ne uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi” (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.)

Mühendis/mimar/şehir plancısı olarak yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk istihdam edildiğini ispata dair ücret bordosu (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)

Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Faaliyet Gösteren Şirket ve Şubeler

Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin 10/a maddesinde öngörülen özellik arzeden doğrudan yabancı yatırımlar kriterlerinden en az birini karşılayan şirket ve şubelerde istihdam edilecek yabancılar için aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre başvuru yapılacaktır.

Kuruluşun yaptığı son yıl ihracat tutarının en az 1 milyon ABD Doları olduğuna ilişkin belgeler (İhracat bedeline ilişkin banka dekontu, banka yazsı, döviz alım belgesi fotokopisi, şirket onaylı gelir tablosu gibi belgeler)

Yukarıda Belirtilen Şartlardan En Az Birisini Sağlayan Kuruluşta Görev Alacak Kilit Personel İçin İstenilen Belgeler

1. Şirket Ortağı, Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı, Şirket Müdürü, Şirket Müdür Yardımcısı, ve benzeri mevkiler için (İmza Sirküleri, Yönetim Kurulu veya Ortaklar Kurulu Kararı fotokopisi gibi belgeler)
2. Kuruluşun hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri yada yönetim için temel sayılan bilgiye sahip uzmanlardan (bonservis ve tercümesi, diploma sureti ve tercümesi ile bu kapsamdaki personelin istihdam edileceği alana yönelik değer belge ve bilgiler ve tercümesi (Örneğin ihracat elemanlı için ülkeler bazında ihracatı gösteren ilgili bankaca onaylı banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi gibi)
3. İstihdam edilecek kilit personelin yurt dışındaki ana şirket tarafından görevlendirildiğine ilişkin görevlendirme yazısı

İrtibat Büroları:

İrtibat bürolarında istihdam edilecek yabancılar için Ekonomi Bakanlığından alınmış faaliyet izni, bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.

İrtibat büroları için son yıl içinde yurt dışından en az 200 bin ABD Doları veya karşılığı Döviz getirilmiş olduğuna ilişkin belgeler (Büro yetkilisi için yetki belgesi ve döviz transferi ile ilgili banka dekontu, banka yazısı, döviz alım belgesi fotokopisi gibi belgeler)

 

Bu Yönetmelik, 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun 22. nci Yabancı Çalışma İzni maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

1. Şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışmak,

2. Şirketin tamamını veya bir bölümünü yönetmek,

3. Şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetlemek veya kontrol etmek,

4. Şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak,

Yukarıda tanımlanan işlerden en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişiyi,

Uzman: Kuruluşun hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan, herkes tarafından bilinmeyen bilgiye sahip olan kişiyi, (böyle bir bilginin olduğunun irdelenmesi için, sadece kuruluşa özgü olan veriler göz önünde tutulmayacak, aynı zamanda bu kişinin özel teknik bilgi gerektiren bir işle ilgili yüksek nitelik düzeyine sahip olup olmadığı da ilgili merciler tarafından incelenecektir.) ifade eder.

Yabancı Çalışma İzni Başvurular: Başvurular, yurtdışında Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine, yurtiçinde doğrudan Bakanlığa yapılabilir.

Yabancı Çalışma İzni Elektronik Ortam: Kanun kapsamında Bakanlığa yapılacak başvuruların elektronik ortamda yapılması ve matbu olarak imzalanmış halde Yönetmelik ekinde belirlenen diğer belgelerle birlikte başvuruyu takip eden altı işgünü içerisinde şahsen veya posta ile Bakanlığa ulaştırılması gerekmektedir.

Çalışma izinleri Bakanlıkça, matbu veya elektronik belge olarak verilir.

Yurtdışından Yapılacak Başvurular

Yabancılar, yurtdışından çalışma izni için başvurularını, uyruğunda bulundukları veya daimi ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar.

Temsilcilikler, çalışma izin talebine ilişkin olabilecek değerlendirmeleri ile birlikte bu başvuruları doğrudan Bakanlığa iletirler.

Türkiye Cumhuriyeti temsilcilikleri ve Bakanlık, yurtdışından yapılacak yabancı çalışma izni başvuruları ile ilgili işlemleri elektronik ortamda yürütür. Başvuru sırasında istenilen belgeler, yabancının temsilciliğe başvuru tarihinde veya takip eden 10 işgünü içerisinde işverenince Bakanlığa intikal ettirilir. Ayrıca, temsilciliğe başvuru tarihinden önceki 10 işgünü içerisinde Bakanlığa intikal ettirilen çalışma izni başvuruları da değerlendirmeye alınır

Yurtiçinden Yapılacak Başvurular

Yurtiçinden başvuruları sadece en az 6 ay süreli ikamet tezkeresi almış ve bu süresi sona ermemiş olan yabancılar veya bunların işverenleri yapabilir, başvurular doğrudan Bakanlığa yapılır.

Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç, herhangi bir sebebe istinaden en az 6 ay süreli ikamet izni almış olup da bu izin süresi içerisinde çalışma izni verilmiş yabancılardan, Türkiye’nin dış temsilcilikleri kanalı ile çalışma vizesi alması koşulu aranmaz. Ancak, insan ticaretine konu olan veya olabilecek alanlarda çalışacak yabancılar için 6 ay süreyle ikamet etmiş olması dikkate alınmayarak, her defasında dış temsilciliklerimizden çalışma vizesi almaları koşulu aranır.

Turistik vize ya da çalışma amacı dışındaki vizelerle veya iki ülke arasındaki vize muafiyeti programı ve diğer vize kolaylıklarından yararlanarak Türkiye’ye gelmiş olan ve ikamet tezkeresi olmayan yabancıların, çalışma izni için yurtiçinden başvuruları alınmaz.

İçişleri Bakanlığınca mülteci veya sığınmacı statüsü verilmiş yabancılardan ikamette süre koşulu aranmaz. Bu statüde bulunanların çalışma izin talepleri değerlendirilirken Yönetmeliğin 13. Yabancı Çalışma İzni maddesinin 4. fıkrasında belirtilen hususlar dikkate alınmaksızın çalışma izin işlemlerinin en kısa sürede neticelendirilmesi için gerekli tedbirler alınır.

İzin ve İzin Uzatma Başvurularının Değerlendirilmesi

Yabancı Çalışma İzni Eksik Evrak: Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının Bakanlıkça tespiti halinde, eksik evrakın tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir. Bu durumda Kanunun 12. Yabancı Çalışma İzni maddesindeki (Değişik İbare: RG-31/7/2010-27658) 30 günlük süre eksik evrakın Bakanlığa intikal ettiği tarih itibariyle başlar.

Yabancı Çalışma İzni Görüş Alma: Bakanlık, başvuruyu ilgili mercilere iletir ve görüşlerini alır. Görüş, bilgi ve belge talepleri günlük olarak yapılır. Kamu kurum ve kuruluşlarına belge taleplerinde en geç 5, bilgi ve görüş taleplerinde ise en fazla 15 gün süre verilir. İlgili merciler görüşlerini en geç 15 gün içinde Bakanlığa bildirirler. İlgili merciler, zorunluluk halinde, 15 günü geçmemek üzere ek süre talebinde bulunabilirler.

Bakanlık ve ilgili merciler, bildirimlerin nasıl yapılacağına ilişkin, elektronik posta dahil iletişimi kolaylaştıracak araç, gereç ve yöntemler konusunda aralarında işbirliği yaparlar.

Süresi ve verilen ek süre içinde bildirilmeyen görüşler, Bakanlıkça olumlu kabul edilir.

Çalışma izin uzatma başvuruları için Bakanlıkça, ilgili mercilerin görüşleri istenmez. Ancak bu durum, mesleki hizmetler kapsamında olmak üzere, sadece yabancının alacağı görev mahiyetinin değişmemesi koşuluyla geçerlidir.

Yabancı Çalışma İzni Eksik Evrak Tespiti: İlgili mercilerin eksik evrakın tamamlanması istemleri üzerine, Bakanlıkça eksik evrakın tamamlattırılmasından sonra, ilgili mercilerden görüş alınmasına ilişkin prosedür tekrarlanır. Bu durumda Kanunun 12. Yabancı Çalışma İzni maddesindeki (Değişik İbare: RG-31/7/2010-27658) otuz günlük süre eksik evrakların Bakanlığa intikal ettiği tarih itibariyle başlar.

Yabancı Çalışma İzni Evrakların İncelenmesi: Kanunun 13, 26, 27, 28, 29, 30, 31 ve 32. Yabancı Çalışma İzni maddeleri uyarınca Bakanlığın görüş istediği ilgili merciler, çalışma izni başvurusu ile ilgili değerlendirmelerini yaparken, başvuru eki bilgi ve evrakın kendi görev ve yetkileri kapsamında gerekli incelemelerini de yaparlar.

İlgili merciler bilgi ve evrakın muteberliğini incelerken, Yönetmeliğin 22. Yabancı Çalışma İzni maddesinin birinci fıkrasında yer alan çalışma izninin iptaline ilişkin gerekçeleri de dikkate alırlar.

İzinlerin Verilmesi veya Uzatılmasında Değerlendirme

Yabancı Çalışma İzni Uzatma: Bakanlık ilgili mercilerin görüşlerini de dikkate almak suretiyle çalışma izni başvurusunu değerlendirir. Ancak Yönetmeliğin 10. Yabancı Çalışma İzni maddesinin 5. fıkrası hükmü saklıdır.

Bakanlık, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, çalışma izni ve izin uzatma başvurularının değerlendirilmesinde; yabancının ikamet ve çalışma izninin süresi ile hizmet akdinin ve işin süresine göre belirli bir işyeri ya da işletmede ve belirli bir meslekte, yalnız bu işe münhasır kalmak kaydıyla iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel, coğrafi ve ekonomik konjonktür değişikliklerini dikkate alır.

Bu değerlendirme kriterleri çerçevesinde, Kanunun 12. Yabancı Çalışma İzni maddesine göre Bakanlığın yapacağı değerlendirmelerde dikkate alınmak üzere; Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerin hükümleri de dikkate alınmak suretiyle; Türkiye İş Kurumu tarafından periyodik olarak 4 haftalık sürelerde, il bazında “yabancıların istihdamının uygun görülmediği iş ve meslekler” Bakanlığa rapor olarak bildirilir. Periyodik dönemler dışında olabilecek değerlendirmelerini de, 4 haftalık raporları beklemeden ayrıca bildirirler.

Bakanlık, ülke içinden istihdam yerine yabancı istihdamını haklı kılacak gerekçeleri değerlendirirken, işin özel niteliğini gösterir bilgiler ile yabancının eğitim durumu, çalışacağı işyerinin ulusal ekonomiye katkısı ve bu niteliklere uygun ücret düzeyi ile istihdam durumunu da dikkate alır.

Bakanlık 3. ve 4. fıkrada belirtilen değerlendirmesine esas olmak üzere anılan kuruma başvuru ile ek bilgi ve evrakı ileterek de görüşlerini alabilir.

Yabancı Çalışma İzni Süreler: Yıllık izinler, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık, geçici iş göremezlik ödenekleri ile işsizlik sigortası ödeneği alınan süreler, kanuni çalışma süresine dahil edilir.

Yabancı Çalışma İzni Kesinti: Çalışma izinleri bakımından Kesintisiz İkamet kavramından; ilgili kanunlara uygun şekilde verilmiş ikamet izniyle Kanunun 9. Yabancı Çalışma İzni maddesinde sayılan sürelerin de dahil olduğu ikamet ve çalışma süreleri anlaşılır.

İşvereni tarafından geçici süre ile ve izinle iş amaçlı yurtdışına gönderilen ve primleri Türk sosyal güvenlik kurumuna ödenen yabancı çalışanın ülke dışında geçen çalışma süreleri ikamet ve çalışma sürelerine dahil edilir. Ancak Türkiye’de bulunmasına rağmen ikamet tezkeresini 6 aydan fazla süreyle temdit ettirmeyen (uzattırmayan) yabancının ikameti, çalışma izinleri açısından kesinti sayılır.

İzin ve Uzatma Kararları ile Kararların İlgili Mercilere Bildirimi

Bakanlık değerlendirme sonucunda, ilgili mercilerin görüşlerini de dikkate alarak karar verir. Yönetmeliğin 10. Yabancı Çalışma İzni maddesinin 5. fıkrası hükmü saklıdır.

Düzeltme Kararı: Bu Kanuna göre alınan kararlarda maddi bir hata bulunduğu sonradan anlaşılırsa, Bakanlık re’sen (bağımsız olarak) düzeltme veya değiştirme kararı alır. Gerekçeli karar taraflara bildirilir.

Bakanlık Kararının İlgili Mercilere Bildirimi: Bakanlık çalışma izni kararını, yurtdışından yapılan başvurularda; başvuruyu yapan yabancıya bildirmek üzere Türkiye Cumhuriyeti temsilciliğine, yurtiçinden yapılan başvurularda; çalışma izni ve uzatma kararını başvuruyu yapan yabancıya veya başvuruyu yapan işverenine bildirir.

Bakanlıkça, çalışma izni ve uzatma ile ilgili olumlu kararlar ilgili mercilere de bildirilir.

İzin ve Uzatmaya İlişkin Üst Sınır

Çalışma izninin süresi, Kanunda ve Yönetmelikte yer alan çalışma izinlerinin verilmesi ve uzatılmasına ilişkin süreler de dikkate alınarak, hizmet akdinin veya işin süresinden daha uzun olamaz.

İzinlerin Sınırlandırılması, Reddi, İptali, İadesi,

Geçerliliğini Kaybetmesi

İzinlerin Sınırlandırılması ve Sınırlandırmaya İlişkin İstisnai Durumlar

Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde çalışma izinleri, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür koşullarının gerekli kıldığı hallerde, belirli bir süre için, tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülki ve coğrafi alan itibariyle sınırlandırılabilir. Ancak Kanunun 6. Yabancı Çalışma İzni maddesinde öngörülen hüküm uyarınca süresiz yabancı çalışma izninin verilmesinde bu sınırlandırma yapılmaz.

Bakanlık, sınırlandırmayı gelişmelere ve taleplere bağlı olarak re’sen (bağımsız olarak) yapabilir.

İzin İsteminin Reddi

Kanunun 14. Yabancı Çalışma İzni maddesinde öngörülen hükümler ile diğer kanunlarda yer alan yabancıların çalışamayacağı iş ve mesleklere dair hükümler çerçevesinde ve ilgili ulusal ve uluslararası mevzuata aykırı davranıldığının tespiti halinde, ayrıca Yönetmeliğin 22. Yabancı Çalışma İzni maddesinin birinci fıkrasında yer alan gerekçelerin varlığı halinde, çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması istemi reddedilir.

Mesleki hizmetler kapsamında çalışacaklar için, yabancıların ulusal ve uluslararası mesleki örgütlerden, meslekten men cezası almadıklarını, üye olduklarını, mesleklerini icra ettiklerini ve mesleki yeterliliklerini gösterir son 6 ay içerisinde almış oldukları belgeleri, başvuruları sırasında, başvuru formlarına eklemeleri gerekmektedir. Meslekten men cezası almış ve akademik yeterliliği olmayan yabancıların başvuruda bulunmaları mümkün değildir.

Bakanlık, çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması talebini; Yönetmeliğin 13. Yabancı Çalışma İzni maddesinin 3. fıkrasında belirtilen rapor içeriğinde; çalışma izni talebinde bulunulan işyerindeki aynı iş için aynı nitelikte yurtiçinden bir talep olduğunun bildirilmesi halinde, Yönetmeliğin 13. Yabancı Çalışma İzni maddesinin 4. fıkrasına göre değerlendirmesini yapar. Yabancının niteliklerinin daha uygun olmaması durumunda Kanunun 14. Yabancı Çalışma İzni maddesinin (b) fıkrası gereğince izin istemini reddeder.

Yönetmeliğin 7. Yabancı Çalışma İzni maddesinin 3. fıkrasında belirtilen başvuru yasağına rağmen yapılan başvurular, Kanunun 12. ve 14/c Yabancı Çalışma İzni maddeleri uyarınca reddedilir.

Çalışma izninin uzatma talebi, Yönetmeliğin 5. Yabancı Çalışma İzni maddesinde açıklanan esaslara göre; başvuru formu ve Yönetmelik ekinde belirtilen belgelere, önceki çalışma izin belgesinin aslının da eklenmesi suretiyle, yabancı veya işvereni tarafından doğrudan Bakanlığa yapılır.

• Süresi sona ermiş bir çalışma izninin uzatılması için, sürenin bitiminden itibaren en geç 15 gün içinde uzatma başvurusunda bulunulması gerekir. Bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara tabidir.

• Çalışma izni bittiği tarihten geriye doğru en fazla 2 aylık sürede olmak kaydıyla, izin süresi sona ermeden de uzatma başvurusunda bulunulabilir.

• Çalışma izni uzatılması halinde, uzatılan çalışma izninin başlangıç tarihi, süresi biten çalışma izninin sona erdiği tarihtir.

• Çalışma izni uzatma başvurusunda bulunan yabancılar, çalışma izni uzatma başvurusunun sonuçlanmasına kadar geçen zaman diliminde, alacağı görevin mahiyeti değişmemek kaydıyla aynı işyeri ve meslekteki çalışmalarını sürdürebilirler.

• Bu yabancılar, işyerinde fiilen çalıştıkları sürece geçerli olmak üzere uzatma başvurusunda bulunduklarına ilişkin Bakanlık tarafından verilen belgeyi taşırlar. Bu belge veriliş tarihinden itibaren 90 gün sonra geçerliğini yitirir. Bakanlık, belgeye konuyla ilgili bilgilendirici kaydı düşer.

• Yabancının bu belgeyi taşıdığı süre içindeki çalışması, doğuracağı sonuçlar bakımından kanuni çalışma olarak kabul edilir. Bu süre içinde yabancının, ilgili mercilerin ve işverenin kanuni yükümlülükleri devam eder.

Kanunun 11 ve 13. Yabancı Çalışma İzni maddesinde sayılan sınırlamalara, Türkiye’deki ulusal mevzuata, ilgili mercilerin mevzuat ve düzenlemelerine aykırı olarak çalışması ya da Kanunun 14. Yabancı Çalışma İzni maddesinde öngörülen hallerden birinin varlığı

ile yabancının ya da işvereninin, çalışma izni talep dilekçesinde eksik, sahte veya yanlış bilgi ve belge verdiğinin sonradan tespit edilmesi halinde Bakanlık verdiği çalışma iznini iptal ederek durumu ilgili mercilere ve başvuru sahibine bildirir. Ayrıca, ilgili merciin gerekçeli talebi halinde, Bakanlık iptale ilişkin değerlendirmeyi yapar.

İptal Edilen İzin Belgesinin İadesi

• Bakanlık, çalışma izni verilen yabancı personelin çalışmaya başlamaması veya ayrı bir firmada çalışmak üzere başvuruda bulunması halinde, nedenlerine ilişkin değerlendirme sonucunda, daha önce verdiği izin belgesinin iade edilmesini talep edebilir.

• İptal edilmiş çalışma izinlerinin asıllarının kullanıcı tarafından, bildirim yapıldığı tarihten itibaren 1 hafta içinde Bakanlığa iade edilmesi zorunludur.

• İznin Geçerliliğini Kaybetmesi Çalışma izinleri, Kanunun 16. Yabancı Çalışma İzni maddesinde düzenlenen hükümler uyarınca geçerliliğini kaybeder.

Süreli Çalışma İzni

Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe süreli çalışma izni; belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak ve en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilir.

Süreli Çalışma İzninin Coğrafi Alanı

Bakanlık, süreli çalışma izninin geçerlilik alanını şehir, idari sınır veya coğrafi bölge gibi girdileri baz alarak genişletebilir veya daraltabilir. Bu durumun uygulanması halinde, Bakanlık bu kararını çalışma izni bildiriminde bulunduğu ilgili mercilere bildirir.

Süreli Çalışma İzninin Uzatılması

Süreli çalışma izninin uzatılmasında; Kanunun 5. Yabancı Çalışma İzni maddesinde öngörülen uzatılmaya ilişkin süreler esas alınır. 1 yıllık kanuni çalışma süresinden sonra; aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi en fazla 2 yıl daha uzatılabilir. 3 yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere çalışma izninin süresi en fazla 3 yıl daha uzatılabilir.

Yabancının Eş ve Bakmakla Yükümlü Olduğu Çocuklarının Süreli Çalışma İzni Başvuruları

Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da; yabancının kendisi ile birlikte en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları koşulu ile Kanun ve Yönetmelik hükümlerine göre süreli çalışma izni verilebilir.

Kanuni ve Kesintisiz İkameti Gösterir Belgenin İbrazı

Kanunun 5. Yabancı Çalışma İzni maddesi ile Yönetmeliğin 28 inci Yabancı Çalışma İzni maddesinde öngörülen en az 5 yıllık kanuni ve kesintisiz ikamet koşulunun yerine getirildiği emniyet makamlarından alınacak belge ile kanıtlanır. Bu belge diğer belgelerle birlikte Bakanlığa süreli çalışma izni başvurusu sırasında iletilir. 5 yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet koşulunun değerlendirilmesi, Kanunun 9. Yabancı Çalışma İzni maddesinde belirtilen hususlara tabidir.

Eş ve Çocukların Kanuni ve Kesintisiz İkamet Sürelerinin Hesaplanması

Yabancının eş ve çocuklarının Yönetmeliğin 28. Yabancı Çalışma İzni maddesine göre en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirilip getirilmediği değerlendirilirken, öğrenimde geçen süreleri ikametten sayılır.